Όλοι μας για τη Γη: Πώς μπορούν τα γεωχωρικά εργαλεία να επιφέρουν θετικές αλλαγές στην Ινδία

Σε ένα από τα νοτιότερα σημεία της Ινδίας, στην πολιτεία Ταμίλ Ναντού, ένας μικρός θάμνος ακμάζει μεταξύ των δέντρων. Το lantana camara, μέλος της οικογένειας verbena, είναι ευρέως διαδεδομένο στο μεγαλύτερο μέρος της Ινδίας, αλλά δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτο.

“Το lantana είναι ένα χωροκατακτητικό είδος. Έχει δραματικό αντίκτυπο στις φυλετικές κοινότητες που ζουν σε αυτά τα μέρη εδώ και αιώνες”, δηλώνει ο Δρ. Milind Bunyan, ερευνητής και συντονιστής στην Ακαδημία για Μελέτες Επιστήμης της Διατήρησης και Βιωσιμότητας (Academy for Conservation Science and Sustainability Studies) στο Καταπίστευμα Ashoka για Έρευνα στην Οικολογία και το Περιβάλλον (Ashoka Trust for Research in Ecology and the Environment, ATREE). “Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους συμπληρώνουν το εισόδημά τους με τη συγκομιδή και την πώληση δασικών προϊόντων”.

Το ATREE, ένας κορυφαίος ερευνητικός οργανισμός που εστιάζει στη διατήρηση του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα μοναδικά ζητήματα που επηρεάζουν τα οικοσυστήματα και τις κοινότητες της Ινδίας. Ενώ, με τη βοήθεια των διαθέσιμων γεωχωρικών εργαλείων όπως είναι το Google Earth και το Google Earth Engine, το ATREE εργάζεται για να κατανοήσει αυτά τα ζητήματα, και να ενημερώσει άλλους για αυτά.

Κατάκτηση του καλού: Η αρχή της Κοινωνικής προσφοράς Earth

Στην άλλη άκρη του κόσμου, και πολύ πριν οι ερευνητές στο ATREE ξεκινήσουν να χρησιμοποιούν τα εργαλεία της Google στο έργο τους, ένα διαφορετικό εγχείρημα για τη διατήρηση του περιβάλλοντος βρισκόταν σε εξέλιξη.

Ήταν Αύγουστος του 2005 όταν η Rebecca Moore, μηχανικός λογισμικού στην Google, έλαβε μια κοινοποίηση πρόθεσης υλοτόμησης στις σεκόγιες κοντά στο σπίτι της. Ένας μικρός ασαφής ασπρόμαυρος χάρτης έδειχνε την προτεινόμενη τοποθεσία υλοτόμησης, αλλά η Moore δεν μπορούσε να τον διαβάσει εύκολα

Έτσι, πήρε την υπόθεση στα χέρια της. Χρησιμοποιώντας δορυφορικές εικόνες από το Google Earth, το οποίο είχε κυκλοφορήσει δύο μήνες νωρίτερα, δημιούργησε μια λεπτομερή έκδοση του χάρτη. Η περιοχή δεν ήταν μόνο πολύ μεγαλύτερη από ό,τι υποδήλωνε ο αρχικός χάρτης, ήταν επίσης παράνομη.

Χάρη στα insight της Moore από το Google Earth, αυτή και οι γείτονές της σταμάτησαν το σχέδιο υλοτομίας και πέτυχαν την οριστική προστασία της γης ως υπαίθριου χώρου. Και έτσι δημιουργήθηκε η ομάδα Κοινωνικής προσφοράς Earth της Google. Με αποστολή να μπορούν όλοι να έχουν πρόσβαση στα γεωχωρικά εργαλεία και δεδομένα και να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να επιφέρουν θετικές αλλαγές στον κόσμο, η ομάδα εστιάζει ιδιαίτερα στην εκπαίδευση μη κερδοσκοπικών οργανώσεων σε ολόκληρο τον κόσμο για την αποτελεσματική χρήση αυτών των εργαλείων χαρτογράφησης. Ένα παράδειγμα, το οποίο αποτελεί και ένα από τα μεγαλύτερα συμβάντα της Κοινωνικής προσφοράς Earth, είναι η σύνοδος Geo for Good, ένα πολυήμερο συνέδριο χρηστών.

Το 2018, η Δρ. Veena Srinivasan, ανώτερη επιστημονική συνεργάτρια και διευθύντρια στο νέο Κέντρο για την Κοινωνική και Περιβαλλοντική Καινοτομία (Centre for Social and Environmental Innovation) του ATREE, παρακολούθησε τη σύνοδο για να ενημερωθεί από πρώτο χέρι για την ισχύ αυτών των εργαλείων. Αν και ορισμένοι συνάδελφοί της είχαν παρακολουθήσει το Geo for Good τα προηγούμενα χρόνια, μετά τη συμμετοχή της Srinivasan το ATREE ξεκίνησε να χρησιμοποιεί τα γεωχωρικά εργαλεία της Google σε μεγάλη κλίμακα.

“Το ATREE πάντα βρισκόταν στην αιχμή της τεχνολογίας τηλεπισκόπησης, αλλά η σουίτα προϊόντων της Google έχει αλλάξει ρηξικέλευθα τον τρόπο που συλλέγουμε και χρησιμοποιούμε δεδομένα”, αναφέρει. “Επίσης, συμμετέχοντας στη σύνοδο Geo for Good μπορούμε να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε και να εξελίσσουμε τον τρόπο που χρησιμοποιούμε αυτά τα εργαλεία.”

Αξιοποιώντας την επιστήμη των πολιτών για τη χαρτογράφηση χωροκατακτητικών ειδών

Σε μια χώρα τόσο μεγάλη και πυκνοκατοικημένη όσο η Ινδία, είναι αναπόφευκτη η στενή σύνδεση μεταξύ ανθρώπων και φύσης. Για αυτόν τον λόγο ο Bunyan έχει τέτοιο πάθος με τη χαρτογράφηση χωροκατακτητικών ειδών όπως είναι το lantana.

“Το lantana έχει την τάση να σχηματίζει ένα παχύ στρώμα που καταλαμβάνει τη χαμηλή βλάστηση κάτω από ένα δέντρο”, εξηγεί ο Bunyan. “Σε ορισμένα μέρη, έχει αναρριχηθεί μέχρι τον θόλο των δέντρων”. Για τους αγρότες στην περιφέρεια Nilgiris που συγκεντρώνουν δασικά προϊόντα για να τα πουλήσουν στις τοπικές αγορές, αυτή η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη μπορεί να τους εμποδίσει να συλλέξουν αυτά που χρειάζονται.

Ο Bunyan και άλλοι συνάδελφοι στο ATREE, όπως η Δρ. Ankila Hiremath, πιστεύουν ότι η χαρτογράφηση και καταγραφή των τοποθεσιών του lantana μπορεί να βοηθήσει στις προσπάθειες διαχείρισης της εξάπλωσής του και χρησιμοποιούν το Google Earth για αυτόν τον σκοπό.

Μαζί με τους εταίρους του στο ίδρυμα Keystone Foundation και στη WWF Ινδίας, το ATREE ξεκινά συγκεντρώνοντας μια ομάδα εθελοντών από την κοινότητα και χωρίζοντας την περιοχή σε τμήματα των 10 επί 10 χιλιομέτρων. Σε κάθε τμήμα, οι εθελοντές επιλέγουν τρεις διαφορετικούς δρόμους και χρησιμοποιούν το Google Earth για να σχεδιάσουν και να ψηφιοποιήσουν τις διαδρομές τους. Οι διαδρομές στέλνονται σε συσκευές GPS ώστε οι εθελοντές να μπορούν να τις ακολουθήσουν όταν βρίσκονται στο πεδίο.

Αυτό το είδος συμμετοχής της κοινότητας επεκτείνεται πέραν των ομάδων του ATREE. Χρησιμοποιώντας το Open Data Kit (ODK), μια εφαρμογή συλλογής που συνδέεται απρόσκοπτα με τα εργαλεία χαρτογράφησης της Google, οποιοσδήποτε μπορεί να χαρτογραφήσει χωροκατακτητικά είδη και να κοινοποιήσει τις πληροφορίες στο ATREE.

“Σήμερα, σχεδόν όλοι έχουν smartphone. Έτσι, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη δύναμη της επιστήμης των πολιτών”, λέει ο Bunyan. Αν κάποιος εντοπίσει lantana, μπορεί απλά να τραβήξει μια φωτογραφία στο τηλέφωνό του, να σημειώσει την τοποθεσία και να την κοινοποιήσει. Όταν πατούν το κουμπί αποστολής, τα δεδομένα ανεβαίνουν στον διακομιστή του ATREE, όπου οι ερευνητές μπορούν να τα επαληθεύσουν και να τα αναλύσουν.

“Όταν καταφέρεις να ξεκινήσουν οι άνθρωποι να χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία, συμμετέχουν με ενθουσιασμό”, προσθέτει.

Διαφύλαξη ενός μέλλοντος με ασφάλεια νερού

Η λεκάνη Noyyal-Bhavani υποστηρίζει μεγάλο μέρος της αγροτικής και βιομηχανικής οικονομίας της Ταμίλ Ναντού, η οποία παράγει το 16% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της πολιτείας.¹

Η χαρτογράφηση χωροκατακτητικών ειδών δεν είναι ο μόνος λόγος που χρησιμοποιεί αυτά τα εργαλεία ο οργανισμός ATREE. Περίπου εκατόν τριάντα τρία χιλιόμετρα ανατολικά της περιφέρειας Nilgiris, η λεκάνη Noyyal-Bhavani πλήττεται από συγκρούσεις για τη χρήση νερού και γης.

Μια υπολεκάνη της λεκάνης Cauvery των σχεδόν 80.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το Noyyal-Bhavani, αποτελεί την τοποθεσία της πιλοτικής μελέτης του ATREE που επικεντρώνεται στο νερό. Υπό το άγρυπνο βλέμμα της Srinivasan, η ομάδα ηγείται έργων υδρολογικής μοντελοποίησης με σκοπό να κατανοήσουν πώς η χρήση γης και η ζήτηση νερού έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου και ποια μέτρα ενδεχομένως να οδηγήσουν σε ένα μέλλον με μεγαλύτερη ασφάλεια νερού.

Επειδή η ηλεκτρική ενέργεια παρέχεται χωρίς χρέωση στην Ινδία και η χρήση του νερού δεν υποβάλλεται σε μετρήσεις, μπορεί να είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς ποιοι αντλούν υπόγεια ύδατα, τι όγκους χρησιμοποιούν και για ποιον λόγο τους χρησιμοποιούν. Για να καταλάβουν τι συμβαίνει, οι ερευνητές στο ATREE αναλύουν εικόνες πολλών εποχών του πλανήτη με το Google Earth Engine.

Πριν το ATREE ξεκινήσει να χρησιμοποιεί την τεχνολογία που βασίζεται στο cloud του Earth Engine, η επεξεργασία εικόνων δορυφόρων αποτελούσε μια πολύ πιο χρονοβόρα εργασία. Οι ερευνητές έπρεπε να κατεβάσουν τις εικόνες, να τις επεξεργαστούν στον υπολογιστή και να αφαιρέσουν τη νεφοκάλυψη, για κάθε εικόνα ξεχωριστά. Παρόλο που η Noyyal-Bhavani είναι αρκετά μικρή ώστε να μπορεί να χαρτογραφηθεί με τη χρήση αυτής της μεθόδου, αυτό θα ήταν σχεδόν αδύνατο στην πολύ μεγαλύτερη κλίμακα της λεκάνης Cauvery.

“Η πλατφόρμα Earth Engine μάς επιτρέπει να φτάσουμε στο κατεξοχήν πιο δύσκολο κομμάτι ολόκληρου του παζλ”, τονίζει η Srinivasan. “Για μένα, άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο έβλεπα τον κόσμο. Πιστεύω ότι η πραγματική της δύναμη προέρχεται από τη δυνατότητά μας να συνθέτουμε τα δεδομένα που συγκεντρώνουμε με τις γνώσεις μας στο πεδίο.”

Επισημαίνει ότι μολονότι τα αποτελέσματα δεν έχουν ακόμα δημοσιευτεί, και ότι για να μετρηθεί ο αντίκτυπος χρειάζεται πολύς χρόνος, ελπίζει ότι το έργο της ομάδας θα μπορέσει να ρίξει φως στο πρόβλημα της άντλησης υπόγειων υδάτων. Επειδή τα υπόγεια ύδατα συνδέονται με τα ποτάμια, η υπερβολική άντληση μπορεί να αποξηράνει τα ποτάμια, γεγονός που τροφοδοτεί περαιτέρω τις διαπολιτειακές συγκρούσεις για το νερό.

Η Srinivasan πιστεύει ότι το Earth Engine μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των συγκρούσεων. “Η πλατφόρμα του Earth Engine είναι πανίσχυρη”, δηλώνει η Srinivasan. “Όταν χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να γίνει ένα απίστευτο εργαλείο.”

Διευκόλυνση της πρόσβασης σε εργαλεία χαρτογράφησης

Ως ηγετικές μορφές στη διεπιστημονική έρευνα, οι Srinivasan, Bunyan και οι συνάδελφοί τους πιστεύουν ακράδαντα στην ευκολότερη πρόσβαση στις πληροφορίες όχι μόνο για το κοινό αλλά και για άλλους επιστήμονες. Η ομάδα στο ATREE συχνά εκπαιδεύει άλλους οργανισμούς και ερευνητές στον τρόπο χρήσης των γεωχωρικών εργαλείων της Google μαζί με το ODK για τη χαρτογράφηση και τη συλλογή δεδομένων. “Το ζητούμενο είναι να γίνει διαθέσιμη αυτή η πλατφόρμα σε άλλους ανθρώπους και να είμαστε σε θέση να τους εκπαιδεύσουμε στον τρόπο χρήσης της”, λέει ο Bunyan. “Ξεκλειδώνει τόσες πολλές δυνατότητες για αυτούς.”

Η Srinivasan συμφωνεί: “Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους δεν έχουν τον εξοπλισμό που χρειάζονται, το GPS, τους εξελιγμένους υπολογιστές, τα εργαλεία συλλογής δεδομένων. Πιστεύω ότι αυτές οι εκπαιδεύσεις έχουν τρομερές δυνατότητες για να ενδυναμώσουν τους ανθρώπους”.